Llysieuaeth

Mae llysieuaeth yn arfer meddyginiaethol neu feddyginiaeth werin draddodiadol sy'n seiliedig ar ddefnyddio planhigion a darnau planhigion. Gelwir llysieuaeth hefyd yn feddyginiaeth fotanegol, llysieuaeth feddygol, meddygaeth lysieuol, llysieuaeth a ffytotherapi. Weithiau mae cwmpas meddygaeth lysieuol yn cael ei ymestyn i gynnwys cynhyrchion ffwngaidd a gwenyn, yn ogystal â mwynau, cregyn a rhai rhannau o anifeiliaid.
Mae llawer o blanhigion yn syntheseiddio sylweddau sy'n ddefnyddiol i gynnal iechyd mewn pobl ac anifeiliaid eraill. Mae'r rhain yn cynnwys sylweddau aromatig, y rhan fwyaf ohonynt yn ffenolau neu eu deilliadau amnewid ocsigen fel tanin. Mae llawer ohonynt yn fetabolion eilaidd, y mae o leiaf 12,000 ohonynt wedi'u hynysu - amcangyfrifir bod nifer yn llai na 10% o'r cyfanswm. Mewn llawer o achosion, mae'r sylweddau hyn (yn enwedig yr alcaloidau) yn gweithredu fel mecanweithiau amddiffyn planhigion rhag ysglyfaethu gan ficro-organebau, pryfed a llysysyddion. Mae llawer o'r perlysiau a'r sbeisys a ddefnyddir gan fodau dynol i sesno bwyd yn cynhyrchu cyfansoddion meddyginiaethol defnyddiol.